Amore poetico di due amanti
Lu Tuppi Tuppi
Non perchè non esisteva la televisione le serate dei nostri nonni erano monotone.
Sia nelle serate estive, dentro i cortili, che nelle serate invernali, davanti i camini, spesso ci si imbatteva in gruppi di famiglia che improvvisando teatrini portavano in scena poemetti popolari per divertire i parenti e gli amici.
Uno dei più popolari era “LU TUPPI TUPPI” – Argomento che tratta un contrasto tra un amante e la sua amata, donna inizialmente forte pronta a resistere alle pressioni dell’uomo, ma grazie all’intraprendenza e al forte desiderio dell’uomo alla fine è vinta.
Questo poemetto fu inserito dal Pitrè nei suoi “Canti Popolari Siciliani” insieme ad altri che man mano riporteremo affinchè la cultura dei nostri nonni non vada persa.
L’amuri pueticu di dui amanti
Ossia “ LU TUPPI TUPPI”
Omu e donna
Tuppi Tuppi. Cu è drocu? Io sugnu signura,
Vaiu circannu a tia stidda “ diana,
Stidda nun sugnu nò. Nunca si luna,
sugnu vinutu a viviri alla vostra funtana.
Ci la sgarrasti. No nzirtavi la to pirsuna.
Vattinni ca cci appizzi peddi e lana,
ca lu me cori è cori di liuna
“Ntra la me scala nun si scinni ed acchiana.
Omu
Di lana su vistutu e nun di sita,
Donna ti parru cu sta lingua sciolta;
Siti na donna galanti e pulita
Speru d’Apollu chi furtuna vota
Speru cu vui stasira dormiri zitu.
‘Nsina chi Fervu fa la so ricota
A costu d’appizzarici la vita.
Di st’acqua nn’aju a viviri na vota.
Donna
A la ricota sintiri chi dici
Tu vai dicennu paroli ‘nfallaci,
Sugnu una donna galanti e filici
Cà di lu tò parrari mi dispiaci.
Sta all’erta si vennu li mè amici
E li fratuzzi mei forti e tinaci,
Nivuru ti fannu comu pici;
Di st’acqua nun vivirai vattinni ‘mpaci.
Omu
Paci facemu signura galanti
Chiù bedda di lu suli risplinnenti
Nun cunveni a vui donna fistanti
Essiri ingrata crudeli e scanuscenti
Ca nun n’aviti pietà di lu me chiantu.
Rinfriscatimi di st’acqua risorgenti
Mi cuntentu di moriri comu amanti:
Si moru ‘ntra li vrazza toi sugnu cuntentu.
Donna
Cuntentu nun sarai nò di mia; ti dicu,
Porcu viddanu levati di ddocu
Tu mi sbriogni senza aviri ‘ntricu
‘Menzu li pari toi statti a to locu.
Po stari notti e ghiornu a l’allammicu
Sfariti li carni ‘nfriddu e ‘nfocu
Nisciun’aceddu pizzulia sta ficu
Di st’acqua unni vivirai né assai né pocu.
Omu
Focu di la scuntenti vita mia,
Di la dimura chi mi rati vui,
Nun mi mustrati tanta tirannia,
Lassatimi acchianari e servu a vui.
Grapitimi donna ca un è difettu
Li peni nni sfuamu ntra di nui.
Doppi sfuata la mia fantasia
Pri na vota ti vogghiu, e nenti cchiui.
Donna
Sarà megghiu pri vui si vi nni jiti,
Darreri li me porti cchiù nun stati;
Nun vi canusciu nun sacciu cu siti
Mancu cu vi purtau ‘ntra sti cuntrati;
Va jiti vinni e nun facemu liti,
Vasinnò mannu a chiamu a li me frati
Chi vi farannu tanti di li firiti,
Quantu palli di chiummu cc’è allarmati.
Omu
Scupetti priparati a me suspettu,
Tutti ‘ncontra di mia sparati in attu
Vi smuvissiru un pocu di rispettu
Virennumi a la merca misu ‘ntrattu;
Grapimi donna can un è difettu,
Ti pagu lu dannu chi aiu fattu,
Quantu firiti hai datu a stu pettu
Stasira nni vogghiu essiri sudisfattu.
Donna
Si mattu o pazzu o li vatu di vinu
Tu chi cunti pezzu di babbuni.
Tu muta fantasia, cancia caminu
Di la casuzza mia stanni luntanu,
Addu spinnatu, lupu sularinu
Va sbattiti la testa ‘ntra stu chianu
Ca si agghiorni vivu a lu matinu
Di li me frati pruvirai li manu.
Omu
Luntanu nun starò mai di vui signura,
Sfugari nni vurria sta me chimera
Mi vaiu dannu la testa a li mura
Pri cuntintari a vui me luna spera
Ci curpa vostra mamma e la sfurtuna
Ca di li beddi purtati bannera;
Grapitimi donna senza chiù dimura
Ca lu me cori s’ardì e si dispera.
Donna
Sta chimera chi va a rati parti
Va sfuatilla, si tu nun voi la morti;
Tu ti cridi di mia saziarti
A mala banna tintasti la sorti
Viri ca li me frati nun su matti
Portanu armi valurusi e forti
La testa ti fannu ‘nquattru parti
Chi vivu nun agghiorni darreri sti porti.
Omu
La morti chi m’ha’ dari prestu sia
Iu mi cuntentu patiri sti guai
E a fini di la morti mia
Sapissi certu ca ti nni pintirai.
Purria sfugari stà chimera mia
Chi senza diritillu tu la sai,
E a lu fini mi curcu cu tia
Armenu si moru cuntenti tu sarai.
Donna
Putissi aviri di Baccu li duluri
O puru cibi di turmenti amari
Ritrai falluncini o l’arduri.
Tutta ‘ntra puntu si vitti addumari;
Ti l’aiu dittu fammi stu favuri
Darreri li me porti cchiù nun stari
Chi nun cunveni a na donna d’onuri
Di viniri a la casa ‘nzullintari.
Omu
Sti to rari biddizzi su faiddi
E li labbruzzi ‘nzuccarati e beddi
L’ucchiuzzi aviti di dui lucenti stiddi
Faciti stari n’amanti a marteddu
Di st’ossa fanni scardi minutiddi
Nun nni lassari né purpa né peddi
Mi cuntentu di patiri multi viddi
Basta chi vasu ssi labbruzza beddi.
Donna
Pri li vaneddi tu ti po’ frustari
Di jornu e no di notti ca fa scuru;
Cu la scusa di lu innamurari
Va rubannu li casi e stai sicuru.
Iu ti virissi li carni tagghiari
A quarti a quarti appizzatu a lu muru
Di cuntintari a tia nun ti pinzari,
Ti lu dicu daveru e ti lu juru.
Omu
Ti juru cara grapiti lu cori,
Lu me cori e lu tò nsemmula a stari.
Latru nun sugnu nò ‘ntra sti paroli;
Di tia nun vogghiu né robba né dinari,
Vogghiu l’amati miei ricchi tisori,
Su chiddi chi m’ha fattu piniari.
Sapissi certu ca sta vita mori
Stasira iu cu tia m’aiu a curcari.
Donna
Nu ci pinzari no can un ci arrivi
Megghiu davanti sti porti ti nni vai
Tu si scuntenti ‘mezzu li vivi
‘Nutili sti disigni li sullevi
Tu nun si aceddu di austari sti civi
Mancu cu l’occhi vidirissi stemi
Né tu né autru di st’acqua nni vivi
Mancu si tu mori abbruciati di frevi.
Omo
‘Ntra frevi e frevi lu me cori scoppi,
‘Ntra milli panni nivuri, e forsi tappi.
Li to biddizzi l’avi scritti Gioppi
Gioppi ‘ntra lu so imperiu lu seppi;
Si austari mi duni sti sciroppi
V’aju dicennu a li me manu t’appi;
Si tu mi levi l’occhi cu dui scroppi
Di li manuzzi mei sta sira nun scappi.
Donna
‘Ntra cappi e panni di nivuru ti po’ tinciri
E l’occhi cu dui scroppi ti poi punciri
‘Ntra l’annari e vileni ti po’ strinciri
Li carni ‘ntra tu stissu ti po punciri
Cu sti paroli toi mi voi cunvinciri
Lu pettu cu dui dardi ti poi punciri
Ma tu ti cridi ca stasira vinci
Mi vurrissi arrivari e nun ci po junciri.
Omu
Junciri vogghiu sti toi carni amati.
Unni lu cori miu dda si completi
Nnu mi nni curu si mi disprezzi
St’affritti ossa sutta sti pinnati
Iu su filici ‘ntra l’innamurati
Bedda d’amari a vui su tuttu letu
S’arrivu a sti carnuzzi dilicati
Fazzu comu la fauci quannu meti.
Donna
Fetu di puvirtà comu piccatu
Comu mi parri accussi risolutu,
Ma nun lu vidi ca cci l’hai sgarratu
Chi donni comu a mia nun hai canusciutu,
Vurria sapiri cu ti ci ha mannatu
A la me casa viddanu tistutu
Sarai cu lu lignu o cu un vastuni cacciatu
Ca vai a li banni ca un si vulutu.
Omu
Risulutu è lu mè cori di muriri
‘Ntra milli affanni turmenti e duluri.
Lu stari notti e jornu a lu patiri
Mortu di friddu di fami e rancuri
Iu gridu a vui forti a miu putiri:
Oh ! pietà ! accussi voli l’amuri,
Grapimi bedda e lassami trasiri
Carma lu sdegnu e avanza l’amuri.
Donna
Sti rancuri chi fai; sti vuci e gridi
Su tutti nnormi, amatu di misuri;
Scioccu chi lu tò mali nun ti lu vidi,
Megghiu ca l’occhi toi li serri e cchiui,
Si fussi mugghi ti nnavissi a jiri
A jiri a carriari ligna puri:
Né tu né autru di st’acqua nni vivi,
Tu d’aviri a mia nun tu lu distruri.
Omu
Duci fracassu, filici, estremu amuri,
S’ardi e s’abbrucia lu me cori a stizza
Mentri la vampa cc’è avanza l’arduri,
Di capu a pedi la mè pirsuna sbrizzia
Ma ju cà vogghiu beniri a lu tò amuri
Cummattu pri la tò strema biddizza.
Donna mi cumbaciu di sti tò licuri
Lu feli chi m’ha datu pri mia è durcizza.
Donna
A tanta artizza tu nun poi arrivari
Né mancu poi austari stu licuri;
Cu tia nun mi pozzu cunfirari,
Mi scantu si tu fussi tradituri.
Vurria sapiri chi vinisti a fari
A la me casa a mettiri rumuri.
Di cuntintari a tia nun ti lu pinsari
Po’ moriri di pena e di duluri.
Omu
Tradituri nun sugnu né spiuni
Sapissi di patiri milli peni,
Nun stannu ‘ntra pari mei né ‘ntra pirsuna,
Dirria, comu la terra mi manteni!
Si ti vidissi in bucca d’un liuni
Abbiviratu di feli e di vileni
Dirria can un t’aiu vistu pri raggiuni
Pirchì ca t’amu assai e ti vogghiu beni.
Donna
Ca ti cunveni a stariti cilatu
Mancu m’ammuntuari pri lu fetu
Ti cunveni nun m’aviri palisatu
Sugnu risorta di fariti sgratu
Tu lu canusci lu me parentatu
Genti d’onuri, nobili e pueti
Si siti veru amicu e bon fidatu,
Sugnu custritta a fariti letu.
Omu
L’elettu nun sunnu sta corda fila
Tuttu di sangu la mè pirsuna scula;
Si fussi misu a lustru di cannila
Biata fussi la tò pirsuna sula,
Si fussi pezza pezza comu tila
O trascinatu a na cura di mula
Cu dici c apri donna nun si pila
Iu li ‘mpiccassi tutti pri la gula.
Donna
Sula sugnu stasira, vita mia;
E ‘nsemmula staremu tutti duj;
Pri cuntari la tò fantasia
Finiu lu fattu e chiddu chi fui fui
Sta allerta a nun gridari pri la via
Li mura hannu l’oricchi comu a nui.
A lu fini mi curcu cu tia
Finiu lu fattu e nun si nni parra chiù.
Omu
Oh ‘nnammurati chi siti di notti,
Oh genti onesti chi siti vicini,
Stativi attenti cu l’oricchi accorti;
Guardativinni di li mali spini;
Mancu mi dici di daricci morti.
Nun ci criditi chi su trappulini!
Si soli diri ca ogni principiu è forti
Ogni desideriu veni a fini.
Donna
Fazzu lu fini e nun avi cchiù arduri
L’amuri senza stentu nun avi locu
N’amuri fattu senza frenu e ciuri
Un friddu gelu a tavula di giocu
Cci voli stentu cci voli suduri
Ci voli amuri ‘ntra l’ardenti focu
Chistu si po’ chiamari veru amuri
Quannu si stenta e si travagghia un pocu.
Omu
Sentu battiri la porta,
Tuppi tuppi cu è ddocu?
Iu su Duvicu, grapi ca su tò frati
Sugnu patruni di sta terra e locu.
Sentiri battiri la porta caru amicu
Carma l’amuri e avanza lu focu
Si mi stimati di veru maritu
Nesci di sta finestra e di stu locu.
Omu
Grapi a li frati e facci letu,
Facci l’onuri chi cci soli fari.
Nun porta su sugnu un’omu discretu
Li tò frati mi sannu rispittari.
Grapiu la porta cu tantu sigretu!
S frati la vulia mali trattari.
Cala li manu Duvicu dilettu
Nun stari a la mè pirsuna a mulistari.
Donna
L’aju affannatu cu stentu e cu surura
Pri putiri stu puntu supirari!
Chistu si po’ chiamari veru amuri
Ca a l’omu sulu lu fa pazziari
Chistu e tò cugnatu e facci onuri
Comu maritu mi l’hai a rispittari,
Chistu si po’ chiamari veru amuri
Ca na nuttata appimu a cuntrastari.
FINE